دوغ ، نوشیدنی ایرانی

دوغ به عنوان یکی از نوشیدنی های محبوب در میان ایرانیان طرفداران زیادی دارد. البته در کشور ترکیه نیز بسیار پرطرفدار است و آیران یا عایران نامیده می شود. در هند نیز نوعی از دوغ به نام لاسی، که تفاوت هایی با دوغ ما دارد وجود دارد. تصور این که دوغ نوشیدنی سالمی است، طرفداران این نوشیدنی را بیشتر کرده. در زیر نگاهی خواهیم انداخت به فواید و مضرات و نحوه ی درست مصرف کردن آن.

فواید و مضرات

دوغ به دو روش صنعتی و سنتی تولید می شود. در روش سنتی یا همان روستایی، ماست را به همراه آب در مشک و کیسه های پوستی می ریزند و تکان می دهند و در نتیجه دوغ حاصل می شود. در این روش احتمال آلودگی میکروبی مشک وجود دارد و در نتیجه محصول نهایی نیز می تواند آلوده باشد.

در روش صنعتی، به دلیل استفاده از تانکرهای مجهز به همزن، که شستشوی آنها امکان پذیر و البته الزامی است، موازین بهداشتی و بسته بندی رعایت می شود و در نتیجه نوشیدنی سالمی مصرف می شود. البته در روش صنعتی نیز ایراداتی وجود دارد. در این روش از نمک بسیار استفاده می شود و این میزان نمک برای افراد مبتلا به فشار خون بالا، نارسایی های کلیوی و بیماری های قلبی و عروقی بسیار مضر است. برای این افراد توصیه می شود که از دوغ های خانگی استفاده کنند.

برای ترش و گازدارشدن این نوشیدنی، باید آن را در دمای محیط نگهداری کرد. این روش نگهداری برای سلامت افراد مشکلی ایجاد نخواهد کرد. این نوشیدنی حاوی باکتری های مولد اسید لاکتیک و همچنین مخمرهای مولد گاز است که در دمای محیط فعال تر و باعث ایجاد طعم اسیدی و گازی می‌شوند. اما احتمال خطر نیز وجود دارد. در این روش احتمال فعال شدن آنزیم های تجزیه کننده ی پروتئین و در نتیجه کپک زدن و مزه دار شدن آن وجود دارد. بهتر است این نوشیدنی در یخچال نگهداری شود.

مصرف دوغ با نعنا و پونه، به ترشح شیره معده و هضم غذا کمک می کند و مانع از ایجاد نفخ و دل پیچه می شود. این نوشیدنی خنک کننده محیط دهان بوده و به گردش هر چه بهتر خون کمک می کند، مجاری گوارشی را ضدعفونی و برای رفع سکسکه و اسهال ناشی از گرمی هوا مفید است و به عملکرد مطلوب کبد نیز کمک می‌کند.

مصرف آن با کاکوتی، مقوی قلب و معده بوده و مسکن سردردهای ناشی از گرمی هواست و به دلیل خاصیت ضدعفونی کنندگی، قاتل کرم هاست، در ضمن برای التیام علائم رماتیسم نیز توصیه می شود. دیگر خواص دوغ کاکوتی شبیه به دوغ نعناست. دوغ حاوی گلبرگ های گل محمدی بسیار معطر است و عملکرد قلب، کبد و اعصاب را تقویت می کند. بسیار آرام ‌بخش و نشاط آور می باشد و برای تنظیم عملکرد دستگاه گوارش و رفع کننده بوی بد دهان نیز کارساز است.

این نوشیدنی نیاز به هیچ نگهدارنده ی مصنوعی نداشته و مصرف آن برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، مناسب است. برخلاف آبمیوه‌های صنعتی و نوشابه‌های گازدار برای کودکان بالای یک سال مناسب بوده و می تواند پروتئین، چربی، ویتامین‌هایB ، D، کلسیم و همچنین آب مورد نیاز بدن را تا حدودی تامین کند.

مصرف دوغ به عنوان یک نوشیدنی سالم به همراه غذا در ماه‌های گرم سال توصیه می‌شود اما مصرف بیش از حد آن می تواند تعادل بدن را از وضعیت عادی خارج کند. به دلیل طبیعت سرد، علائم گرمازدگی، خستگی و عطش را التیام می بخشد و به دلیل دارا بودن میکروارگانیسم های زنده و مفیدی، از رشد و تکثیر بسیاری از باکتری‌های مضر در دستگاه گوارش جلوگیری می‌کند.

دوغ‌های سنتی از نظر بهداشت آب و مواد معطری چون سبزیجات و عرقیاتی که به آن اضافه می شوند مشکوکند و موارد متعددی از آلودگی های میکروبی در آنها دیده شده است. لذا توصیه می کنیم، دوغ های بهداشتی تهیه و به تاریخ مصرف و مجوز بهداشت آن توجه کنید و از خرید دوغ های بی نام و نشان اجتناب کنید. همچنین می توانید از دوغ های خانگی بهره ببرید که هم تهیه ی آسانی داردن و هم به صرفه می باشند.

در ضمن شما می توانید فهرستی کامل از تولید کنندگان و توزیع کنندگان دوغ را در شبکه ی حرفه ای کسب و کار ویکیوز مشاهده نمایید.

مجله و فراتر از مجله

مجله ی اینترنتی ویکیوز